กับดักของฉันทามติ

กลายเป็นว่าภาพยนตร์ของนนทวัฒน์ นำเบญจพล เรื่อง ฟ้าต่ำแผ่นดินสูง ได้รับเรตติ้ง 18 + แทนที่จะถูกห้ามฉาย คณะกรรมการเซ็นเซอร์ได้กลับลำผลการพิจารณาหนังสารคดีเรื่องนี้ที่เป็นการเสนอมุมมองและประสบการณ์ของทหารระดับล่างและประชาชนบริเวณพื้นที่ชายแดนที่มีปัญหากรณีพิพาทเขาพระวิหาร และมีประเด็นที่อ้างถึงการชุมนุมของกลุ่มคนเสื้อแดง และการสังหารประชาชนเมื่อปี 2553

คณะกรรมการชุดหลักมีการตัดสินที่ต่างจากปกติ คือล้มล้างคำสั่งก่อนหน้านี้ของคณะอนุกรรมการพิจารณาภาพยนตร์ที่มีมติให้แบนภาพยนตร์เรื่องนี้ ยิ่งไปกว่านั้น นนทวัฒน์ยังได้รับคำขอโทษจากพวกเขาอีกด้วย! แต่มติแจกเรต 18+ ของทางคณะกรรมการก็มีข้อแม้พ่วงติดมาด้วย ซึ่งดูผิวเผินอาจจะเล็กน้อย นั่นคือให้นนทวัฒน์ลบเสียงบรรยากาศขณะที่มีการเฉลิมฉลองที่สี่แยกราชประสงค์ออก บรรยากาศรื่นเริงในภาพยนตร์มีการประกาศอย่างไม่ชัดเจนนักว่า “เรามาร่วมเคาท์ดาวน์และร่วมฉลองให้พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีพระชนมายุครบ 84 พรรษา”

นี่คือพัฒนาการในทางที่ดีขึ้นหรือเปล่า​? อาจจะใช่ หรืออาจจะไม่ก็ได้ เรื่องน่าฉงนอย่างยิ่งในเหตุการณ์นี้คือ
รายละเอียดมติเบื้องต้นของคณะอนุกรรมการ แม้ว่าสุดท้ายแล้วเรื่องอื้อฉาวนี้จะยุติในเวลาเพียงไม่นาน แต่การเลือกใช้ถ้อยคำและเหตุผลของคณะอนุกรรมการเป็นสิ่งที่เราน่าศึกษา อับดับแรกที่ข้าพเจ้าคิดคือ เอกสารชุดนี้ทำให้เราเริ่มเห็นการเปลี่ยนแปลงของตรรกะและภาษาในการสร้างความชอบธรรมในการเซ็นเซอร์ภาพยนตร์ของประเทศไทย

[อ่านบทความฉบับเต็มได้ในสารสารอ่าน]