What Is Amazing EEE-San?
ภัตตาคารเอ็มเค บิ๊กซีศรีสะเกษ
M.K. Restaurant, Big C Supercenter Sisaket
ครอบครัวเจ๊กปนลาว
“ออนซอนแปลว่าอะไรเหรอ” น้องคนเล็กถาม หลังจากพี่คนโตโม้ถึงคอลัมน์ที่ตัวเองจะเขียน
“แปลว่า น่ารัก งดงาม เหมือนคำภาษาไทยว่า อรชร น่ะ” พี่จอมมั่วนิ่มตอบไปตามประสา
“ไม่ใช่นะแม่ว่า” แม่สวนทันควัน “ไม่เหมือนอรชร”
‘แล้วมันแปลว่าอะไรล่ะ’ คำถามในใจลูกๆ
“หมายถึงอิจฉามั้ย อย่างวันนี้พยาบาลคนนึงออกรถใหม่ อีกคนเห็นก็พูดแซวว่า เป็นตาออนซอนนำเด้” แม่ปูตอบลูกปู
‘มันใช่อยู่เหรอแม่…’ ลูกคิดอยู่ในใจ กลัวแก้ไปแล้วยิ่งออกทะเล
สารานุกรมภาษาอีสาน-ไทย-อังกฤษ
Isan-Thai-English Dictionary
ปรีชา พิณทอง
ออนชอน ว. เพราะพริ้ง, สวย, งาม, น่ารัก อย่างว่า ออนชอนเสียงไก่ขันเนืองข้อน (กา) ใกล้ฮุ่งเค้าครางอั่นออนชอน ขัวนัวเหมือยหมอกฮวายลงข้อน ไฟฟืนใต้ทุกเตาเฮืองฮุ่ง ซว่าซว่าข้าดาตั้งแต่งงาย (สังข์). melodious, beautiful, lovely.
สะออน ก. ชอบใจ, พอใจ, ติดใจ อย่างว่า เนื้ออ่อนเพี้ยงกุทลีกลมไหว คือคู่หงส์คำเหินเมื่อลีลาย้าย สะออนใจเจ้าชายชมสมิ้งเมื่อย หลับบ่ได้ตาพลั้งเพื่อแล (สังข์) เมื่อนั้นพระบาทเจ้าตนพ่อสะออนอก ชลธาธรงอาบคางคือน้ำ เทื่อนี้พ่อก็วางสินสร้อยเวสณฑ์แสนโยชน์ ไว้แก่ลูกแก่นแก้วกูสร้างส่ำฮาน พ่อแล้ว (สังข์). to like, be pleased, be satisfied, be enamored with.
คาเฟ่ “บลูเม้าเท่น” หลังม.ขอนแก่น
Blue Fountain Cafe
เรากับแบ๊ง (ปติวัฒน์ สาหร่ายแย้ม บรรณาธิการคำลาว ท่งกุลาลุกไหม้)
นั่งตรวจสำนวนแปลภาษาอีสานของเรื่องสั้นแปลจากเม็กซิโกอยู่
เราอ่านไปถึงย่อหน้าที่ต้นฉบับเขียนว่า
Conforme bajamos, la tierra se hace buena. Sube polvo desde nosotros como si fuera un atajo de mulas lo que bajará por allí; pero nos gusta llenarnos de polvo. Nos gusta. Después de venir durante once horas pisando la dureza del Llano, nos sentimos muy a gusto envueltos en aquella cosa que brinca sobre nosotros y sabe a tierra.
สังเกตว่ามีการย้ำคำว่า “เฮามัก” [เราชอบ] หรือ “nos gusta” สองครั้ง แล้วไปปรากฏในอีกรูปหนึ่งเป็นครั้งที่สาม “nos sentimos muy a gusto” คือรู้สึกชอบใจมากๆ
แต่พอเห็นสำนวนแปลตัวเองว่า “มักอย่างแฮง” ก็ชักรู้สึกไม่ชอบใจ
คำว่า ออนซอน กับ สะออน มันผุดขึ้นมาในหัว จึงถามแบ๊งว่า
“อั่น…ออนซอนกับสะออนนี้มันต่างกันจั่งใด๋นะ?”
ถามเสร็จ โอเค ต้องใช้สะออนตรงนี้
สองสามวันผ่านไปเจอจุดที่สงสัยอีก ก็ถามแบ๊งอีกว่า “อันนี้มันควรใซ้สะออนหรือออนซอนหนิ?”
จนแบ๊งบอก “จดลงไปทะแมะ” น้ำเสียงหนหวย
“ออนซอน คือ amazing
สะออน คือ love คือเป็น idol”
ไม่รู้ว่าฉันได้ทำสีหน้าเจ็บปวดไปหรือไม่ (ตามประสาอีสานพอกะเทินที่ดัดจริตพยายามโพด)
แต่แบ๊งก็พูดเสริมว่า “สิได้จื่อได้” ด้วยน้ำเสียงเมตตา
ทำให้ฉันสัญญากับตัวเองว่า ต้องเข้าใจให้ได้ถ่องแท้คราวนี้แหละๆๆ
แน่นอนว่าจนบัดนี้ก็ยังไม่เข้าใจหรอก
อ่านออนไลน์
Aan Online
ฉันกับท่าน/ฉันกับเธอ
หลังจากปิดต้นฉบับแปล ท่งกุลาลุกไหม้ ฉันเก่งภาษาลาวและภาษาสเปนขึ้นมาก
แต่ก็ยังไม่รู้จะแปลคำว่า “ออนซอน” เป็นภาษาไทยว่ายังไงดี
“ออนซอน” เป็นหนึ่งในคำที่แปลไม่ได้ ภาษาฝลั่งว่า untranslatable
แต่มันแปลบ่ออกบอกบ่ถืกเพราะโลกทัศน์ของคนอีสานมันมีเอกลักษณ์ไม่เหมือนใครในโลก
หรือเพราะภาษาไทยมาตรฐานมันไม่ถึงใจ
หรือเพราะความหมายในภาษามนุษย์มันเอาแน่เอานอนไม่ได้
หรือเพราะคนแปลมันสมองปึกเอง
ก็ไม่รู้สินะ
ภาวะหว่างเขาควยเช่นนี้ นำมาสู่ความต้องการเปิดพื้นที่ขึ้นมา ตรงไหนซักแห่งระหว่างไดอารี่กับทฤษฎีการแปล ระหว่างความเป็น expert (ที่รู้ไปหมดทุกเรื่อง ยกเว้นเรื่องที่ไม่รู้) กับความเป็น novice (ที่ไม่รู้อะไรเลย นอกจากเรื่องที่มีคนบอกคนสอน) ระหว่างการตีแผ่ความมั่วซั่วอันน่าอับอาย กับการอวดอ้างอย่างภาคภูมิถึงการค้นพบเส้นทางใหม่ในรกชัฏของภาษา
อ่านออนซอน เล่าเรื่องราวการผจญภัย off-road ข้ามภาษาและวัฒนธรรม อันมีภาษาไทยมาตรฐานเป็นทั้งยานพาหนะและสิ่งกีดขวาง
อ่านออนซอน เล่าถึงการปลุกปล้ำกับคำเจ้าปัญหา
เมื่อได้ชัยชนะกลับมาก็ไม่เกรงที่จะประกาศว่า
“Sí se puede | นี่เด้ เฮาเฮ็ดได้”
ถ้าการแปลเป็นการอ่านประเภทหนึ่ง
และถ้า “Every reading is a misreading”
สุดท้ายก็ช่วยไม่ได้ที่จะแปลผิด
และถึงแม้การแปลเป็นเรื่องเป็นไปไม่ได้
ไม่ว่าด้วยเหตุอันใดก็ตาม
สุดท้ายก็ช่วยไม่ได้ที่จะแปล
แปๆ มันไปเถาะ จั่งใด๋กะผิดคือเก่า
จั่งซั้นแล้ว อ่านออนซอน กันบ่
อ่านไปนำกัน ออนซอนไปนำกัน
(หรือสะออนวะ?)
