แทบทุกครั้งที่ถีบจักรยานไปตามทางดินลูกรังเลียบทางรถไฟ เป็นเวลาที่วันดารู้สึกเป็นอิสระ สดชื่น แต่มีข้อแม้ว่าส่วนประกอบของช่วงเวลานั้นต้องไปกันได้ เช่นบทเพลงที่พรรณนาออกมาตอนนั้น แม้จะจำได้เพียงกระท่อนกระแท่น เธอก็จะร้องไปเท่าที่จำได้ เพราะมันทำให้คนร้องรู้สึกกระชุ่มกระชวย
*
“ดอก ม้-า-ย แรกบาน แรกตระการ หอมยวนใจ..”
*
ทั่วทั้งใบหน้าของคนร้องมักพร้อยไปด้วยดอกแป้งที่ประไว้ หน้าเชิด สูดหายใจช่วงไร้ฝุ่นไว้เต็มปอด ยิ้มในใจด้วยคิดไปว่าใบหน้าของตนจะเปล่งปลั่งด้วยเลือดฝาดแห่งวัยดรุณ วัยแรกบาน วัยแรกตระการ อย่างเต็มภาคภูมิ
*
แม้ชุมชนแออัดข้างทางจะกำลังระส่ำระสาย ด้วยถูกการรถไฟแปะหมายขับไล่ให้รื้อที่อยู่อาศัยออกจากผืนดินที่
พวกเขาเข้าอยู่อาศัยมาหลายปี เหตุการณ์นี้ก็มิได้กระทบกระเทือนจิตใจคนที่กำลังเพลินอยู่ในภวังค์ของตน
*
ในเส้นทางที่กำลังมีปัญหาเรื่องผู้บุกรุกที่ดินรถไฟ มีทั้งคนไทย เขมร ลาว พม่า แขก บรรดาผู้คนหลายเชื้อชาติเหล่านี้ หญิงพม่าดูจะต่างจากหญิงอื่นตรงที่พวกเธอมักมีแป้งสีเหลืองป้ายไว้บนใบหน้า เป็นใบหน้าที่วันดาอดสงสัยไม่ได้ว่า
*
“ทาแป้งแบบนี้มันสวยที่ตรงไหน”
*
เมื่อยังไม่มีคำตอบ คนขี้สงสัยเรื่องไม่เป็นเรื่องก็วางความสงสัยไว้ แล้วกลับไปขนของที่กวาดต้อนหนีน้ำปี 53 ขึ้นไว้บนที่สูงกลับลงสู่ที่เดิม เหนื่อยนักหยุดพัก ล้างหน้าประแป้ง มองบรรยากาศในบ้านที่รกรุงรัง ชวนให้ไม่สบายใจเท่ากับการเลือกหยิบหนังสือสักเล่มออกไปในสวน วันนี้เธอได้เจอหนังสือที่ถูกรื้อจัดใหม่เล่มหนึ่งเป็นปกแข็ง
ขนาดเล็ก ชื่อ รวมเรื่องสั้นชุดประทับใจของ แข ณ วังน้อย มีเรื่องสั้น 7 ชิ้น คือ ทางที่ควร, ผู้รู้ดี, นิโลบล, จดหมายสวนทาง, เมื่อตราชูพระเจ้าเอียง, สิ่งที่ผ่านมา และ สุภาพบุรุษในกรงเหล็ก จัดพิมพ์โดยสำนักพิมพ์ก้าวหน้า หนังสือหนา 200 หน้า ราคา 6 บาท เมื่อ พ.ศ. 2511
*
สังเกตว่าทุกเรื่องไม่ได้ระบุปี พ.ศ. และหนังสือที่พิมพ์ครั้งแรกก่อนนำมารวม วันดาเลือกเล่ามา 4 เรื่อง รวมทั้ง “คำนำ” ของผู้เขียนชื่อ “แด่..ประพันธกรรุ่นใหม่” ก็น่าอ่านมาก
****
