เสียงตอบรับ | Reviews

เสียงสะท้อนจากผู้อ่านที่ได้เจอตัวกันครั้งแรกในงานสัปดาห์หนังสือ เมษายน 2562
บันทึกโดย ภรณ์ทิพย์ มั่นคง

"ตัวจริงตัวเล็กนิดเดียว"
"เขียนเองจริงหรอ ..เคยติดคุกจริงเหรอ"
"แปลมาหรอคะ"
"หน้าตาไม่เห็นเศร้าเลย"
"ทำไมดูสดใสจัง"

ช่าย ตัวจริงพี่ตัวนิดเดียว และหน้าตาก็ระรื่นไร้สำนึกใดๆ และเล่มนี้ก็ไม่ได้แปล แต่พี่เขียนเองทั้งเล่มนะจ๊ะ

รีวิวโดย Montanaa Duangprapa
ถ่ายภาพจากหน้าจอโทรศัพท์โดย ภรณ์ทิพย์ มั่นคง
ได้รับอนุญาตให้เผยแพร่จากผู้รีวิวแล้ว

รีวิวโดย Fon Alis
19 เมษายน 2562 - Facebook

“พวกเขาจะทำยังไงกับฉัน ถ้าฉันออกไปแล้ว”

“พวกเขาก็คงจะโอบกอดเธอด้วยความสงสาร และเอาเธอไปใส่ไว้ในกล่อง แห่เธอไปรอบๆ เพื่อให้ผู้คนได้ร่วมยินดีกับอิสรภาพของเธอ จากนั้นพวกเขาก็จะหยอดเหรียญลงไปในกล่องบริจาคนั่น”
.........
.....

ก็ได้ฟังจาก Tawan Pongphat มาแล้วละว่าเป็นหนังสือที่สนุก
แต่พอเริ่มอ่านจริงๆ เข้าเท่านั้นถึงได้รู้ว่าคนเขียนเขียนเก่งเหลือเกิน มันคือหนังสือเล่มหนึ่งที่สนุกมาก มากๆ แต่พร้อมกันนั้นก็จิตตกไปกับแวดล้อมบรรยากาศในหนังสือ ทั้งๆ ที่หลายตอนอ่านแล้วหัวเราะซะลั่นไปหมด

เออ - - เข้าใจถ่องแท้ตรงนี้เลยว่าความเศร้าไม่ต้องเกิดจากตัวละครที่เศร้า แต่มันเศร้าได้ล้ำลึกกว่าเมื่อตัวละครพยายามเต็มความสามารถที่จะสะกดความเศร้าโศกของตัวเองเอาไว้ เพื่อที่จะมีชีวิตรอดต่อไป

เพื่อที่จะมีชีวิตรอดต่อไป

รีวิวโดย วาด รวี
29 เมษายน 2562 - Facebook

หนาแต่อ่านสนุก

"มันทำร้ายเราได้แค่นี้แหละ" บันทึก หรืออัตชีวประวัติในระหว่างอยู่เรือนจำของภรณ์ทิพย์ มั่นคง หรือกอฟ เจ้าสาวหมาป่า ผู้ต้องขังคดี 112 เนื่องจากเป็นผู้กำกับและแสดงละครเรื่องเจ้าสาวหมาป่า

ด้วยสายตาและทักษะการเล่าเรื่องที่ชวนติดตามจนวางไม่ลง ถ้าไม่ติดงานอื่นอาจจะอ่านรวดเดียวจบได้ทั้งที่หนังสือหนาแปดร้อยกว่าหน้า (เล่มเล็ก)

ไม่แน่ใจว่ากรณีนี้เป็นเคสเดียวของ 112 หรือไม่ที่ศิลปินถูกจับเพราะผลงาน (การแสดง) มีอีกกรณีที่เป็นการเขียนกลอนและบทความคือเคส สิรภพ แต่กรณีนั้นตัวตนของสิรภพไม่ได้เป็นศิลปินชัดเจนเหมือนกอฟ และแบงค์ (ปติวัฒน์ สาหร่ายแย้ม ผู้ต้องหาคดีเจ้าสาวหมาป่าอีกคน)

ความแตกต่างระหว่างคนที่เป็นศิลปินโดยอาชีพกับคนทั่วไปที่อาจจะทำงานศิลปะได้คือสายตาที่มองโลกและทักษะการเล่าเรื่อง และหนังสือเล่มนี้คือผลผลิตที่อุดมสมบูรณ์จากประสบการณ์ที่ต้องแลกด้วยอิสรภาพกว่า 2 ปี

ผู้เขียนฉายภาพโลกในเรือนจำด้วยน้ำเสียงที่ระมัดระวัง เก็บแม้กระทั่งรายละเอียดเล็กน้อย ในขณะที่เว้นบางเรื่องไว้อย่างมีจินตนาการ ทำให้เห็นความเป็นมนุษย์ในคุกที่โดยเนื้อแท้แล้วไม่ต่างจากโลกภายนอก น้ำเสียงปลอดจากศีลธรรมและการตัดสินคนอย่างตื้นเขิน ทว่าแฝงไว้ด้วยการตั้งคำถามถึงความถูกต้องอย่างจริงจัง

มันไม่ใช่การมองจากสายตาที่สลดหดหู่ ไม่ใช่การคร่ำครวญฟูมฟายเวิ่นเว้อ แต่คือการมองด้วยสายตาที่สดใหม่ สำรวจและค้นหา เปลี่ยนช่วงเวลาเลวร้ายให้เป็นโอกาสที่จะสัมผัสชีวิตในแง่มุมที่เป็นไปไม่ได้ที่จะทำจากภายนอก ขัดเกลา ครุ่นคิด และนำเสนอด้วยพลังสร้างสรรค์ ออกมาเป็นผลึกความคิดในรูปแบบของงานวรรณกรรมซึ่งจะก่อให้เกิดบทสนทนาในใจของผู้อ่านได้อย่างลึกซึ้ง...มากน้อยเพียงใดก็ขึ้นอยู่กับผู้อ่านด้วย

รีวิวโดย Artit Srijan
15 เมษายน 2562 - Facebook

อะไรทำร้ายเราได้มากที่สุด?

หลังจากภารกิจมากมาย ผมก็เพิ่งมีเวลาจะได้อ่านหนังสืออย่างจริงจังเมื่อไม่กี่สัปดาห์มานี้เอง #มันทำร้ายเราได้แค่นี้แหละ เป็นหนังสือที่ผมเลือกหยิบมาอ่านเล่มล่าสุดในบรรดากองหนังสือที่ซื้อมากองอยู่ที่บ้านซึ่งเป็นหนังสือที่ผมให้นิยามและขอบเขตของมันได้ยากมากที่สุดเล่มหนึ่งในขณะที่อ่านและแม้อ่านจบไปแล้ว

ในเบื้องต้นมันคือบันทึกความทรงจำของ ภรณ์ทิพย์ มั่นคง หรือกอล์ฟ, กรอฟ, กรอฟฟฟฟ, กร๊อฟ ฯลฯ ในช่วงเวลาอันยากลำบากในชวิตของเธอในเรือนจำ เธอถูกตัดสินด้วยข้อหาอันร้ายแรงที่สุดในสังคมไทย นั่นคือ ข้อหาหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ หรือเรียกกันอย่างลำลองว่า ม. 112 จากการเป็นผู้กำกับและนักแสดงในละครเรื่อง "เจ้าสาวหมาป่า" เนื่องในงาน 40 ปี 14 ตุลา ณ หอประชุมใหญ่ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์ เมื่อ 13 ตุลาคม 2556

ผมคร้านจะพูดถึงรายละเอียดของคดี เพราะท้ายที่สุด แม้ภรณ์ทิพย์จะได้รับโทษจนพ้นโทษออกมาแล้ว แต่ความยุติธรรมของการพิจารณาคดีนี้ตลอดจนทุกๆ คดีที่เกี่ยวข้องกับ ม. 112 ก็ไม่เคยทำให้สังคมไทยได้กระจ่างชัดว่าความหมายของมันคืออะไร

เราอาจเรียกได้ว่า นักโทษในคดีหมิ่นพระบรมเดชานุภาพนั้นเป็นนักโทษทางความคิด กระบวนการในการพิจารณาคดีต้องบีบให้ผู้ต้องหารับสารภาพ (เว้นแต่ว่าคุณเป็นใครสักคนที่สังคมไทยตระหนักว่ามีบุญหนักศักดิ์ใหญ่) ภรณ์ทิพย์เองเธอก็ได้เล่าเอาไว้ในหนังสือเล่มนี้ว่า เธอยอมรับสารภาพเพื่อให้มันสิ้นเรื่องสิ้นราวกันไป

เช่นที่ผมกล่าวไว้ในตอนต้นว่า หนังสือเล่มนี้ให้นิยามและขอบเขตยาก แต่ในย่อหน้าต่อมาผมก็บอกไว้อีกเช่นกันว่ามันเป็นบันทึกความทรงจำของภรณ์ทิพย์ซึ่งหากได้ลองอ่านและพิจารณาให้ดี #มันทำร้ายเราได้แค่นี้แหละ มีความก้ำกึ่งอย่างมากระหว่างงานที่เป็นบันทึกความทรงจำของปัจเจกบุคคล กับงานวรรณกรรม และมีบางส่วนที่ไปคล้ายคลึงกับงานเขียนแบบชาติพันธุ์วรรณาที่เป็นประเภทของงานเขียนชนิดหนึ่งในสาขาวิชามานุษยวิทยา

ในฐานะที่มันเป็นบันทึกความทรงจำ ความทรงจำนั้นกล่าวโดยทั่วไปคือมันมีลักษณะการทำงานสองแบบที่สวนทางกัน คือ การจำกับการลืม ความทรงจำจึงไม่ใช่อะไรก็ตามที่เป็นใสซื่อบริสุทธิ์ หรือมีลักษณะเป็นวัตถุวิสัย (Objective) เพราะกระบวนการการทำงานของความทรงจำนั้นต้องกระทำผ่านการเลือกและคัดสรรเหตุการณ์ต่างๆ เพื่อที่จะจำบางอย่าง ในขณะที่คู่ตรงกันข้ามก็ทำงานไปพร้อมๆ กันคือการเลือกที่จะลืมบางอย่างเพื่อให้เหตุการณ์ที่ต้องการจะจำนั้นมีความชัดเจนมากขึ้น

อดีตนั้นไม่ได้ถูกรับรู้ในฐานะที่มันเกิดขึ้นจริง หรือมีเหตุการณ์นั้นจริงๆ เกิดขึ้นทุกอย่าง แต่มันคือการคัดเลือกและตัดทิ้งเหตุการณ์ต่างๆ เพื่อให้เหมาะสมกับการจดจำของปัจเจกบุคคลมากกว่า

ใน #มันทำร้ายเราได้เท่านี้แหละ ภรณ์ทิพย์ก็ได้เล่าไว้อย่างชัดเจนว่าเหตุการณ์ใดที่เล่าได้ละเอียด หรือเล่าได้แต่ไม่ละเอียด หรือเล่าไม่ได้ หรือไม่ได้เล่า ผมคิดว่ามันไม่ใช่แค่เหตุการณ์เหล่านั้นมันไม่ปะติดปะต่อกันในความทรงจำของภรณทิพย์ ในทางตรงกันข้ามผมกลับคิดว่าทุกๆ เหตุการณ์มันยังคงประทับตราตรึงอยู่ในความทรงจำของเธอ เพียงแต่ด้วยสภาพของสังคมไทย กฎหมายที่ป่าเื่อนแต่ทรงพลัง รวมถึงอำนาจในสังคมที่ "ถึงจะรู้ๆ กันอยู่แต่ก็พูดออกมาไม่ได้" มันไม่อนุญาตให้ภรณ์ทิพย์ได้เล่าอย่างละเอียดหรือเล่าอย่างตรงไปตรงมาได้ นอกจากนี้ ในบางจุดของหนังสือยังไม่การเล่าในทำนองว่าความทรงจำของภรณ์ทิพย์อาจสร้างปัญหาให้กับบุคคลที่สาม สี่ ห้า ที่ถูกพาดพิงอยู่ในหนังสือได้ นี่ก็อาจเป็นอีกเหตุผลหนึ่งที่ความทรงจำของภรณ์ทิพย์จำเป็นต้องมีการ ตัด ต่อ แต่ง เติม เสริม เข้ามา

กลวิธีในการปรุงแต่งความทรงจำของภรณ์ทิพย์มีการใช้เทคนิคและกลวิธีทางวรรณกรรมที่แยบยลและน่าสนใจมาก #มันทำร้ายเราได้แค่นี้แหละ จึงเป็นบันทึกความทรงจำที่มีความเป็นวรรณกรรมสูงมากๆ ด้วยองค์ประกอบพื้นฐานของวรรณกรรม เช่น โครงเรื่อง ตัวละคร บทสนทนา ปมขัดแย้ง ฉาก ในทุกๆ ตอนของหนังสือมีการร้อยเรียงเส้นเรื่องและวางปมขัดแย้งในแต่ละจุดได้อย่างพอดิบพอดี นอกจากนี้ยังมีสิ่งที่เรียกว่า "บันทึกลับ" อยู่กลางเล่ม ผู้อ่านจะต้องตามไปอ่านตามจุด (หรืออาจเรียกได้ว่าตามแผนของนักเขียน) ที่ภรณ์ทิพย์ได้วางเอาไว้ ในจุดนี้ผมคิดว่าต้องชื่นชมความสามารถในการเขียนของภรณ์ทิพย์และการบรรณาธิการที่เยี่ยมยอดของไอดา อรุณวงศ์

บทสนทนาของบุคคลที่ถูกบันทึกเอาไว้ในหนังสือเล่มนี้ได้แสดงศักยภาพของทั้งความสามารถในการเขียนของภรณ์ทิพย์และตัวบทสนทนาเอง เพราะบทสนทนาในหนังสือ #มันทำร้ายเราได้แค่นี้แหละ ทำหน้าที่ของบทสนทนาในวรรณกรรมได้อย่างสมบูรณ์ คือ มันได้แสดงบุคลิกลักษณะของผู้พูด แสดงเหตุการณ์ ชี้ให้เห็นแนวทางของตัวเรื่องที่กำลังจะเล่าต่อไป ซ่อน "ความหมายระหว่างบรรทัด" ตลอดจนเป็นชิ้นส่วนหนึ่งใน "สาร" ที่หนังสือเล่มนี้ต้องการจะสื่อสาร

ผมชอบตอนหนึ่งในหนังสือที่เปิดบทด้วยคำพูดที่ว่า "ถ้าประเทศนี้เป็นดินแดนมหัศจรรย์ คุกก็คงเป็นดินแดนมหัศจรยย์ของดินแดนมหัศจรรย์อีกที" (หน้า 257) ผมชอบประโยคนี้ในหนังสือมากๆ เพราะถ้าหากเราประโยคนี้แปะไว้ที่ไหนสักแห่งที่เราเห็นมันได้ตลอดเวลาในการอ่านหนังสือเล่มนี้ เราจะพบว่าประโยคนี้เป็นความจริงในระดับสัจธรรมเลยทีเดียว

ภรณ์ทิพย์เล่าเรื่องราวของชาวคุก ได้อย่างน่าสนใจ ไม่ว่าจะเป็นวิถีชีวิตประจำวัน ความคิดความอ่าน ความเชื่อ พิธีกรรมในแต่ละวัน ระเบียบที่จัดการชีวิตความเป็นอยู่ในแต่ละวัน มันเป็นโลกที่สามในประเทศโลกที่สามอย่างเช่นประเทศไทย

สำหรับผม ความมหัศจรรย์อย่างแรก คือ คุกไม่ได้เป็นสถานที่สำหรับคนที่ทำผิดกฎหมาย แต่มันเป็นสถานที่ที่รวบรวมคนที่ไม่ได้รับความยุติธรรมจากระบบกฎหมายไทยไว้เป็นจำนวนมาก ปัญหาของระบบยุติธรรมไทยนั้นมีอยู่มากมายหลายระดับทั้งโทษที่ไม่ได้สัดส่วนกับความผิด เป็นแพะก็เยอะ ไอ้ที่ผิดจริงๆ ก็มี แต่การติดคุกมันคือการเอาชีวิตคนๆ หนึ่งไปเลยน่ะครับ มันทำลายชีวิตคนแน่ๆ

(เอาจริงๆ ผมว่าย่อหน้าบนนี่ไม่ควรจะเป็นเรื่องมหัศจรรย์สำหรับผมอ่ะนะแต่ มันก็น่าจะอัศจรรย์บ้างแหละน่า)

วิถีชีวิตของชาวคุกนั้น พวกเขาต้องเอาตัวรอดในทุกสถานการณ์ หากเราเชื่อว่าชีวิตของคนไทยนั้นมีราคาที่แสนถูก ชีวิตของคนที่ติดคุกในเมืองไทยนี่แทบจะไม่มีราคาเลย เพราะถูกตีตราไปแล้วว่าเป็นคนไม่ดี การเอาตัวรอดของคนคุกมีหลายรูปแบบ มีการแข็งขืน ต่อรอง ประนีประนอม ทั้งหมดนี้แม้จะเหมือนกับชีวิตของคนที่ไม่ได้ติดคุก แต่ในขณะอ่านภรณ์ทิพย์ก็ได้เตือนผมหลายครั้งว่าผมกำลังอ่านชีวิตของคนที่อยู่ในคุก

ถ้าเราเรียกสิ่งประดิษฐ์ของมนุษย์ที่ปฏิบัติสืบทอดกันมาและมีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องทั้งทางรูปธรรมและนามธรรมว่า "ภูมิปัญญา" สิ่งที่ภรณ์ทิพย์อธิบายไว้ใน #มันทำร้ายเราได้แค่นี้แหละ จะถูกเรียกเช่นนั้นบ้างได้หรือหรือไม่....

ท้ายที่สุด ไม่ว่าเราจะอ่านหนังสือเล่มนี้ด้วยขอบเขตไหนก็ตาม มันคือความทรงจำของภรณ์ทิพย์ มั่นคง อดีตนักโทษทางความคิดที่มีความผิดราวอาชญากรสังคม ผมไม่เห็นความฟูมฟายในชะตากรรมของชีวิตที่ต้องมาเจออะไรเช่นนี้ ภรณ์ทิพย์ ยังคงทำงานเพื่อสังคมในส่วนที่เธอพอจะทำได้ต่อไป สิ่งที่หนังสือเล่มนี้ได้มอบให้ผมอย่างหนึ่งคือ พลังในการต่อสู้กับชีวิตในประเทศนี้ เช่นที่หนังสือเล่มนี้บอกไว้น่ะครับ #มันทำร้ายเราได้เท่านี้แหละ

สุดท้าย ผมประทับใจกับข้อความที่ภรณ์ทิพย์เขียนให้ตอนที่ซื้อหนังสือที่ว่า "ได้โปรดดื่มด่ำกับมันด้วยการหัวเราะให้สุดเสียง และร้องไห้จนตาแห้ง... เรื่องมันไม่ได้เศร้าขนาดนั้นหรอก" เพราะเมื่อผมอ่านจบผม ผมก็หัวเราะแห้งๆ แต่น้ำตารื้นๆ น่ะครับ

รีวิวโดย Sirikan June Charoensiri
8 เมษายน 2562 - Facebook

#มันทำร้ายเราได้แค่นี้แหละ อ่านหนึ่งคนเขียน เห็นหมื่นชีวิตคนในดินแดนมหัศจรรย์ Prontip Mankong

จูนคนอ่าน: ไม่เชิงเศร้า มันเหมือนถูกดูดลงรูสูญญากาศ บรรยายสนุกแต่มันอึดอัดหายใจไม่ได้
กร๊อฟคนเขียน: มันเป็นโพรงกระต่ายไง มันอึดอัดเสมอแหละ
คนอ่านและคนเขียน: กอดกอด #มันทำร้ายเราได้แค่นี้แหละ

สนใจติดต่อ สำนักพิมพ์ อ่าน ได้ค่ะ เล่มนี้เป็น limited edition ไม่รู้หมดหรือยัง มันมีความลับบางอย่างที่เล่มธรรมดาอาจจะยังไม่มี ; ]

รีวิวโดย Joe Wannapin
29 มิถุนายน 2562 - Facebook

อ่านจบแล้ว หนังสือที่ถูกผู้คนชื่นชมเยอะที่สุด ณ ขณะนี้ และไม่ผิดหวังเลย

หนังสือดีจริงๆ ในทุกมิติ ข้อแรกเลย ก๊อฟเล่าเรื่องสนุกมาก เธอจะเติบโตไปเป็นนักเขียนที่ดีได้แน่ๆ เรื่องราวของนักโทษหญิงคดี 112 ในคุกซึ่งทำให้เราเผลอยิ้มและเศร้าใจไปพร้อมๆ กันตลอดเล่ม

ข้อสองส่วนตัวขึ้นมาหน่อย ก๊อฟและเราเป็นพี่น้องคริสเตียนที่รักพระเจ้าเหมือนกัน ระหว่างอ่านเราจึงอดอธิษฐานเผื่อก๊อฟตามไปด้วยไม่ได้ อินจนลืมตัวไปว่าจริงๆ ตอนนี้ก๊อฟออกมาจากคุกแล้ว แล้วพออ่านลืมตัวแป้ปๆ ก็อินตามเรื่องก็อธิษฐานอีก มันไม่ควรมีคนดีๆ ต้องติดคุกเพราะคดีแบบนี้เลยจริงๆ

ข้อสามอย่างที่ก๊อฟว่า ถ้าเมืองไทยคือดินแดนมหัศจรรย์แล้ว คุกไทยก็เป็นดินแดนมหัศจรรย์ในมหัศจรรย์เข้าไปอีก ความรู้สึกตอนอ่านเหมือนอ่านนิยายแฟนตาซีที่ตัวเอกผจญภัยอยู่ในโลกที่มีกฎกติกาเหนือจินตนาการต่างจากโลกที่เราอยู่ แต่ยังคงมีความเป็นมนุษย์ที่เข้าถึงได้ เข้าใจได้

ความพีคคือไอ่โลกแฟนตาซีที่ว่านี่ มันเป็นโลกที่มีอยู่จริงๆ มีคนจริงๆ อยู่ในนั้น และมันไม่ใช่นิยาย แต่เป็นบันทึกประสบการณ์จริงๆ ของก๊อฟ และมันทำให้เราเผลออุทานตอนอ่านหนังสือว่า
“ความจริงนี่แม่งโคตรมีพลังเลย”

ป.ล.ถึงสำนักพิมพ์อ่าน ขอบคุณที่ทำหนังสือเล่มนี้ออกมานะครับ ขอบคุณที่พี่บีไปเยี่ยมเยียนน้องสม่ำเสมอ และรูปเล่มที่ตอนแรกผมไม่เข้าใจ แต่พออ่านจบแล้วรู้เลยว่าตั้งใจทำให้เหมือนไบเบิลเล่มที่ก๊อฟอ่านในคุก มันดีงามมากครับ

บันทึกชีวิตในคุก ของผู้หญิงคนหนึ่ง
ที่ต้องโทษเป็นเวลา 2 ปีกว่า ๆ

นับตั้งแต่แดนแรกรับ
มาเป็นเด็กใหม่ น้องใหม่
เมื่อคดียังไม่สิ้นสุด
ต้องโดนล้วง "อวัยวะเพศ" ทุกครั้ง
ที่ออกไปขึ้นศาล
.
นอนพื้น ถ้ามีผ้าห่มก็ดีหน่อย
แต่มีมากชิ้นก็โดนริบ
จะอาบน้ำ ต้องรีบเดี๋ยวไม่ทัน

พอมีเสื่อปูนั่ง จึงจะเรียกว่ามีบ้าน ?
ล็อกเกอร์หนึ่งช่องคือทรัพย์สมบัติ
ที่ต้องใช้ตลอดปี/หลายปี
.
ครึ่งหลัง หลังจากเธอปรับตัวได้
ชีวิตคุกเข้าที่เข้าทาง
ชีวิตอื่น ที่เธอถ่ายทอดออกมา
ทำให้เราได้เห็นว่า
มันช่างเป็นวงจรอุบาทว์
การออกแล้วต้องเข้ากลับไป
กลายเป็นเรื่องปกติ

หรือ แม้กระทั่งคนที่ต้องโทษไม่นานมาก
อย่างเธอ ก่อนจะถูกปล่อยตัว
ยังเต็มไปด้วยความสับสน
.
2 ปีกว่า ทำลายอะไรไปไม่น้อยเลย

นี่คือสิ่งที่คนคนหนึ่งได้รับ
จากคดีแสดงละครเวที
แล้วถูกแจ้งว่า เข้าข่ายมาตรา 112

ละครที่คงมีคนได้ดูไม่กี่ร้อยคน
ไม่ว่าใครจะชอบหรือไม่
ก็ไม่มีทางทำลาย/ทำร้าย อะไรได้
.
2 ปี กว่า ๆ มันโหดโดยไม่ความจำเป็น
เลยจริง ๆ